Context School

Circa 93% van de kinderen met autisme zit minstens vanaf hun 5-de tot en met hun 16-de jaar op school. (Wie niet?)

Autistische leerlingen voelen zich op school maar zelden op hun gemak; veelal is de school voor hen een erg moeilijke omgeving. Dat komt doordat in de schoolsituatie erg veel, zo niet alle autistische problemen en beperkingen een rol spelen. Denk aan de communicatieve en sociale eisen die de school stelt, aan stereotype gedragspatronen en aan zintuiglijke afwijkingen.

Specifieker spelen hier vooral vier kwesties:
Ten eerste leren autistische kinderen anders en komen ze in grote moeilijkheden als daaraan niet op de juiste wijze tegemoet wordt gekomen. Daar komt bij dat kinderen op het spectrum heel vaak grote moeite hebben om de geschreven en ongeschreven gedragsregels in de klas te begrijpen. Zodoende worden zij daarmee geconfronteerd bij overtreding; dat kan vaak en steeds onverwacht gebeuren en is een bron van permanente stress.

Ten tweede zijn isolement en ook sociale uitsluiting en pesten voor zeer veel autistische leerlingen aan de orde van de dag. Het onderwijs slaagt er in het algemeen onvoldoende in zijn maatschappelijke integratie taak waar te maken.

Ten derde is de zintuiglijke belasting op de meeste scholen, wat betreft lawaai, temperatuur en schone lucht (stank), enorm.

Tenslotte laat de ruimtelijke indeling meestal veel te wensen over, zowel van de gehele school als binnen de schoolklas; iets dat bijdraagt aan ruimtelijke desoriëntatie die slecht is voor het onderwijs en de ontwikkeling van autistische leerlingen.

Aanbevelingen
Architectonische aanpassingen kunnen de meest directe bijdrage leveren aan de laatst genoemde punten: zintuiglijke belasting en oriëntatie. Op de educatieve en de sociale omstandigheden is alleen indirecte invloed mogelijk, maar die kan soms aanzienlijk zijn.

De onderwijssituaties van leerlingen met autisme lopen sterk uiteen: van interne schooltjes in behandelhuizen tot reguliere scholen. De aard en ernst van de autistische en de zintuiglijke problematiek zijn hier, zoals steeds, bepalend voor de aard en de ingrijpendheid van de nodige maatregelen. In de regel zal de problematiek in het Speciaal Onderwijs groter zijn dan in het reguliere, en zullen daar ook meer mogelijkheden zijn om de nodige maatregelen te treffen.

De aanbevelingen rond school variëren dan ook tussen minimale ‘lichte’ aanpassingen in alle scholen waar autistische kinderen op zitten tot zeer ingrijpende in het Speciaal Onderwijs.

Een uitstekend boek over algemene aanpassingen die met het oog op Passend Onderwijs bij reguliere scholen noodzakelijk zijn is Fuchs e.a.

Hieronder staan 56 aanbevelingen. Daarvan hebben er 8 exclusief op het onderwijs betrekking (gemarkeerd met een asterisk *), terwijl 37 van toepassing zijn op alle hier onderscheiden settingen.
Deze website is nog in opbouw: momenteel zijn er 43 aanbevelingen uitgewerkt, verdeeld over vijf hoofdstukken en diverse thema’s in het volgende schema. Ze zijn hieronder met blauw gemarkeerd (hyperlinks).
(Zie hier voor de ordening van alle aanbevelingen.)

Aanbevelingen rond school

INRICHTING

Schoollokalen
92 Stabiele en overzichtelijke klaslokalen
99 Inrichting schoolklas*
100 Plek leerling in de klas*
Visualisaties
103 Visualisaties ter versterking van de visuele structuur
104 Oriëntatie in de tijd
105 Visualisaties op school
106 “Visualisaties” d.m.v. de tastzin
Lawaai / akoestiek
107 Akoestiek en nagalm op school
108 Schoolgeluiden
109 Oordopjes, oortjes en koptelefoons
Licht en zicht
111 Doen/vermijden met kunstlicht
Kleur
116 Kleurtoepassing voor matig kleurgevoelige leerlingen
117 Kleurtoepassing voor zeer kleurgevoelige leerlingen
Tastzin en pijn / op school
119 Pijnlijk meubilair vermijden
121 Geen hanglampen boven tafels
122 Pijn vermijden op school*
INSTALLATIES EN APPARATEN
Temperatuurbeheersing
126 Dwarsventilatie
Water
136 Ceramische kranen
Ventilatie
142 Co2-concentratie en vocht
145 Stille ventilatiesystemen
Beeld en geluid
147 Cameratoezicht
148 Geluids- en/of beeldapparatuur in diverse afzonderingsruimten
Verlichting
153 Verlichting rondom school
154 Verlichting klaslokaal
157 Daglichtlampen en dimmers

 

*
Wie niet

 5 à 6% heeft ontheffing van de leerplicht, circa 1,5% zijn leerplichtige thuiszitters volgens de Gezondheidsraad, 2009.
Fuchs e. a.
Fuchs, Angelika, Rhea Harbers, Rosita Steltenpool, SAMEN! Passende huisvesting voor passend onderwijs, Bussum, THOTH, 2012.
permanente stress
Hier is een heel goed artikel daarover door Sarah Hendrickx.
error: