Thema ‘zichtlijnen’

‘Zichtlijnen’ zijn een thema bij de hoofonderwerpen ‘tuin/buitenterrein’ en ‘bouwen en indelen’. (Zie De aanbevelingen.)

In de belangrijkste artikelen die de laatste jaren over architectuur voor autisme zijn verschenen, komen zichtlijnen meestal prominent aan de orde. Ze werken in twee richtingen. Vanuit het perspectief van de persoon met autisme gaat het om overzicht, een wezenlijk onderwerp. Hier gebruiken we het in de zin van ruimtelijke mogelijkheden voor toezicht op kinderen, leerlingen, bewoners, cliënten, etc. De veiligheid staat daarbij meestal voorop.

Een duidelijk voorbeeld is toezicht van volwassenen om te voorkomen dat leerlingen op school worden gepest en buitengesloten.
Zichtlijnen zijn ook van belang voor observatie in een behandel- of trainings-setting.

Hier volgt een voorbeeld waarin de behandeling en de veiligheid tegelijk in het geding zijn. Het is afkomstig uit Een wankele wereld waarin een chronische afdeling wordt beschreven. Het betreft bewoner ‘Boris’ die door de jaren heen herhaaldelijk voor langere tijd is ontspoord, hetgeen zich onder meer uitte in agressie tegen anderen en zichzelf en tegen eigen en andermans spullen. In een aantal van deze gevallen konden zijn begeleiders geen motief voor dit gedrag vinden hoewel men wel oplopende onvrede bij hem waarnam.
Zijn Persoonlijk Begeleider vertelt:
“In de werkplaats staat een pallet op een plaats waar die niet hoort, en Boris valt erover. Hij stoot zijn scheenbeen en dat bloedt en doet echt pijn. Voor hem kan dat niet, dat vallen. Hij ontkent dat en loopt door of er niets aan de hand is. Hij kan dan wat later zichzelf slaan of iets van zichzelf kapot gaan maken om zichzelf te straffen. Hij gooit dan bijvoorbeeld een computerspelletje waar hij heel veel plezier in heeft van zijn computer en dat vindt hij heel erg. Zoiets valt alleen te vermijden door heel goed op hem te letten en dus om te beginnen te zien dat hij zich aan die pallet heeft gestoten. We nemen dat hele incident stap voor stap met hem door: wat er gebeurd is en wat daar op kan volgen, en we spreken af dat hij zichzelf niet gaat slaan of op een andere manier gaat straffen. Hij moet serieus worden genomen in zijn lichaam. Dus ik bekijk zijn verwonding, we komen tot de conclusie dat er een pleister op moet, en dan gaan we die er ook daadwerkelijk op plakken. (…) Dit soort incidenten komt geregeld voor. Je kunt niet teruggrijpen op een vergelijkbaar incident: je moet het elke keer opnieuw bedenken en doen.”

Dit voorbeeld onderstreept het belang van continue observatie bij sommigen en daarmee ook die van de benodigde zichtlijnen.

*Een wankele wereld

Schrameijer, Flip, Een wankele wereld. In het Workhome, een woon- werkgemeenschap voor mensen met autisme. Doorwerth, Dr. Leo Kannerhuis, 2007.
error: