Thema ‘het klaslokaal’

‘Het klaslokaal’ is een thema bij de hoofdstukken ‘Bouwen en indelen’ en ‘Inrichting’. (Zie De aanbevelingen.)
In dit thema is er slechts één aanbeveling aan de bouwkundige kant van het klaslokaal gewijd en drie aan de inrichting. Al met al bestrijken de architectonische aspecten van klaslokalen meer dan tien aanbevelingen in alle hoofdstukken en een aantal andere thema’s waaronder zoning en zichtlijnen.

Elders hebben we een driedeling voorgesteld in de soorten maatregelen: die gericht op de fysieke en visuele structuur, die op sociale beperkingen en mogelijkheden en die gericht op zintuiglijke problemen.

Fysieke en visuele structuur
Deze moeten ook in de klas helder en overzichtelijk zijn, vooral wegens Coherentie-, en Executieve functie-problemen. Hier gelden dezelfde principes als bij alle gemeenschappelijke ruimten: overzichtelijkheid en helderheid van structuur, vaste plaatsen voor de meubelen en de leerlingen, vaste zones in de klas voor specifieke activiteiten, voorkomen dat er plotseling mensen van achter de rug van de leerling kunnen opduiken.
Gezien de onderwijsdoelstelling ligt hier de nadruk sterk op het voorkomen van afleiding en daarmee onder ander op een hoge mate van voorspelbaarheid. Dat kan gemakkelijker in het Speciaal Onderwijs waarvan bekend is dat in Cluster-4 gemiddeld 60% van de leerlingen autisme heeft. Daar zijn i.h.a. meer middelen beschikbaar en de klassen zijn daar kleiner. In reguliere scholen zijn idealiter zowel de mogelijkheden als de noodzaak tot aanpassingen voor autistische kinderen geringer. Scholen en leerkrachten die meer willen doen aan de inrichting van klassen of willen nagaan wat ze kunnen toevoegen, kunnen op deze website veel suggesties vinden.
De betrekkelijk eenvoudige dingen waar het bij de ordening van de klas om draait, komen mooi naar voren in een anekdote van begeleiders van het Kannerhuis. Zoning op het niveau van een klaslokaal, elders vrij uitvoerig besproken, is een van de belangrijkste middelen om dit soort rust en helderheid te bereiken.

Het sociale domein
The Autism Toolbox
(gereedschapskist) voor gebruik op reguliere scholen, uitgegeven door de Schotse regering, heeft het hoofdstuk over de organisatie van de klas een citaat van Martin Hanbury meegegeven:
“voor bijna alle andere speciale noden leidt de klas pas tot een handicap bij de opdracht een bepaalde taak uit te voeren. Voor een kind met autisme begint die handicap bij de deur.”
Verder zegt hij:
“Wat zie je onmiddellijk als je welk klaslokaal dan ook binnen gaat? In wezen dat je een oneindig complexe en sophisticated sociale omgeving bent binnengestapt. De meesten van ons hebben in de loop van ons leven wel eens moeite gehad met de klas en dat is niet verwonderlijk. Klassen zijn ook verwarrend, met hun subtiele en inconsequente sociale regels, wisselende allianties en voortdurend verschuivende machtsverhoudingen. Als tegenmaatregel nemen kinderen rollen aan in de klassencultuur, of dat nu de grappenmaker, de kameleon, de sportheld, de slimmerik, de sociale vlinder of de pestkop is. We proberen allemaal een of andere functie in het sociale mechanisme te vervullen omdat we een aangeboren begrip hebben van de sociale rollen die van ons worden verwacht en die wij van anderen verwachten. Maar, als je autisme hebt, hoe sla je je dan door deze ontmoedigende levensfase heen? Het is al moeilijk genoeg voor wie geen autisme heeft, dus hoeveel moeilijker is het niet voor het kind wiens aangeboren begrip voor de samenleving verzwakt is; voor het kind dat niet ziet wat iedereen ziet of zo denkt als alle anderen denken?”

Zintuiglijke problemen
Over- en ondergevoelige zintuigen zijn in schoolklassen een extra belangrijk onderwerp omdat vast staat dat de meeste scholen voor gewone leerlingen al moeilijk zijn uit te houden en voor autistische vaak genoeg ondraaglijk zijn. Wat de lay-out van de klas betreft zijn vooral het gehoor en de tastzin van belang, waaronder pijn en temperatuur. Andere zintuigen zijn ook van groot belang voor het klaslokaal, maar niet speciaal voor de lay-out ervan.

*
Hanbury

Auteur van Educating Pupils with Autistic Spectrum Disorders. A Practical Guide. London, Paul Chapman Publishing, 2005
Kannerhuis
error: