Thema ‘ventilatie’

‘Ventilatie’ is een thema in het hoofdstuk ‘Installaties en apparaten’ (zie de aanbevelingen). Ventilatie gaat over het verwijderen van schadelijke of onprettige en het toelaten of binnenhalen van heilzame en prettige lucht. Ventilatie dient in de eerste plaats de bevordering van het binnenmilieu wat betreft de luchtzuiverheid en vochtigheid. Schadelijke stoffen, waaronder fijn stof en ziekteverwekkers, dienen te worden verwijderd of buitengehouden. Daarnaast is ventilatie van direct belang voor geur, temperatuur en lawaai. Wat dat laatste betreft: lawaai van ventilatiesystemen zelf is vaak een groot probleem, terwijl een ventilatiesysteem anderzijds lawaai kan tegenhouden dat door natuurlijke ventilatieopeningen naar binnen zou komen.

Natuurlijk of mechanisch?
Eerens & Baars bespreken de afweging van natuurlijke versus mechanische ventilatiesystemen in het kader van het (‘passend’) onderwijs waar de luchtkwaliteit een groot probleem is. Een voordeel van natuurlijke ventilatie is vooral dat gebruikers er veel meer invloed op kunnen hebben en dat het lawaai van de apparatuur en het luchttransport kan worden vermeden. Een nadeel is de afhankelijkheid van de weersgesteldheid waaronder de windrichting en -sterkte en verschillen tussen buiten- en binnentemperatuur die tocht kunnen veroorzaken. (Toevoerroosters die automatisch sluiten bij meer wind helpen ten dele.)
Andere nadelen zijn locatie-afhankelijk: het binnenkomen van verontreinigde lucht en (verkeers-)lawaai. Deze nadelen kunnen soms worden tegengegaan met een combinatie van natuurlijke en mechanische ventilatie waarbij de toevoer mechanisch gaat en de afvoer natuurlijk; voor de toevoer kan men de schone en/of stille kant van het gebouw kiezen.

Uit de praktijk komt het bericht dat het geopende raam van de slaapkamer (natuurlijke ventilatie) vaak niet werkt wanneer het wordt gesloten wegens angst voor inbrekers, insecten, de wind of lawaai. Extra grote ventilatieroosters worden in dat geval aanbevolen, waar nodig met een geluidsslot.

Middel soms erger dan de kwaal
Elders is al opgemerkt dat zintuiglijke eisen aan woningen en gebouwen tegenstrijdig kunnen zijn. Dat geldt in het algemeen voor het lawaai dat ventilatiesystemen maken (voor scholen zie hier) en dat moet worden afgewogen tegen overgevoeligheid voor geur of temperatuur.
‘Erger dan de kwaal’ kan bv. mensen betreffen voor wie zelfs een ‘stille’ wc-ventilator nog meer onverdraaglijk is dan de toiletgeuren die ermee worden bestreden.

Net weer op een andere manier geldt iets dergelijks ook voor het gegeven dat de meeste ventilatiesystemen zeer onderhoudsgevoelig zijn en het gevaar met zich meebrengen dat ze bijdragen aan het probleem dat ze moeten oplossen, namelijk onzuivere lucht. Eerens & Baars noemen de ontwerpeisen voor ventilatiesystemen te laag en stellen dat ze te gevoelig zijn voor fouten in de aanleg en inregeling. Gebrekkig onderhoud kan op plaatsen waar zich condens verzamelt een gunstig klimaat scheppen voor schadelijke micro-organismen. Ook zeggen zij ‘Bij kleinere installaties kan er, zonder luchtbevochtiging, schimmelgroei in de kanalen ontstaan.’
De Gezondheidsraad zegt in zijn rapport over het binnenklimaat van scholen eveneens dat deze systemen goed moeten worden onderhouden omdat verwaarlozing daarvan nog meer ongunstige stoffen de school binnen brengt.

*
Eerens & Baars