Het vermijden van trappen en gangen

Aanbeveling 62
Vermijdt zo mogelijk trappen en gangen

Hoofdstuk (thema)
Bouwen en indelen (trappen en gangen)

Wegens
zintuiglijke gevoeligheid, beperkingen in de sociale interactie en communicatie, lichamelijke onhandigheid

Teneinde
stress, pesten en een hele reeks andere problemen te vermijden of sterk te verminderen.

Uitwerking
In het thema bij deze aanbeveling wordt de diversiteit van de ervaring met trappen en gangen in deze passage verwoord: ‘De meeste mensen kunnen trappen en gangen gedachteloos gebruiken, die met autisme kunnen dat vaak niet. Zij merken de afmetingen, de materialen, de belichting en de geluiden veel sterker op en ervaren deze gemakkelijk als drukkend, pijnlijk of angstwekkend. Trappen en gangen zijn ook de plaatsen waar ze verdwalen, waar ze ongewild in – al dan niet lichamelijk – contact met anderen kunnen komen en waar een aantal van hun zintuigen – waaronder het evenwichtsorgaan – op de proef worden gesteld.’
Dit zijn problemen die voor mensen op het spectrum in het algemeen gelden. Voor leerlingen op school zijn trappen en gangen nog problematischer. Ten eerste omdat scholen massaler zijn dan bijvoorbeeld een woning of een behandelhuis. Deze omstandigheid voert de sociale druk op, eist meer van de sociale en communicatieve vermogens en vergroot de risico’s op pesten en andere onderlinge moeilijkheden. (Zie aanbeveling 61.) Ten tweede is het binnenverkeer op scholen voor leerlingen met autisme zeer stressverwekkend: zij moeten vaak in korte tijd van lokaal wisselen en dienen op tijd te zijn, terwijl ze wegens de zojuist genoemde problemen juist extra tijd nodig hebben.

Waar dat kan trappen en gangen zoveel mogelijk vermijden is een oplossing die in de praktijk wordt toegepast. Zo schreef Maria Asserelli in een overzichtsartikel over het ontwerpen van autismevriendelijk scholen in 2011: “Sinds 2005 hebben we publiekelijk campagne gevoerd om gangen geheel te weren, omdat ze lawaaiig zijn, uitnodigen tot ‘hardlopen’ en omdat ze mensen zo dicht op elkaar persen dat ze daarvan angstig worden. In plaats daarvan hebben we ‘verbindingsruimten’ waarmee het concept ‘proximiteit’ wordt rechtgedaan (de ruimte die we om ons heen nodig hebben om ons prettig te voelen en die groter is bij autisme). Een goed georganiseerde verkeersruimte biedt middelen om van A naar B te komen terwijl er tegelijk mogelijkheden worden gecreëerd voor andere activiteiten zoals diverse spelletjes, verhalen vertellen, plaatsen om alleen te hangen of groepsgewijs met elkaar om te gaan. Het is altijd fascinerend om te zien welke verschillende manieren kinderen uitvinden om deze ruimten ten volle te benutten en wat een plezier ze beleven aan hun nieuw verworven onafhankelijkheid.”
De Britse architect Christopher Beaver ontwierp Sunfield School, tevens een behandelhuis, waarin nog wel gangen voorkomen, waarin een gelijksoortige verbindingsruimte (‘circulation space’) een centrale rol speelt. Met trappen is radicaal afgerekend, want het gebouw is geheel gelijkvloers.

*
Asserelli

Assirelli, Maria, Luigia, Autism-friendly environments: a review, NAS-website, 2011.
Beaver
See Whitehurst, Teresa Evaluation of Features specific to an ASD designed Living Accommodation, Stourbridge West Midlands, Sunfield, 2007.
error: