Oriëntatie in de tijd

Aanbeveling 104
Plaats een stille klok en tijdschema’s op daartoe bestemde, strategische plaatsen

Hoofdstuk (thema)
Inrichting (visualisaties)

Wegens
Centrale coherentie, executieve problemen (plannen, werkgeheugen), vestibulaire problemen (tijdsbegrip) 

Teneinde
de oriëntatie in de tijd te bevorderen en executieve problemen te compenseren.

Uitwerking
Diverse autistisch problemen kunnen de oriëntatie in de tijd bemoeilijken. Daaronder is een gebrekkige Centrale coherentie waardoor tijd fragmentarisch wordt waargenomen.

“Een letterlijke interpretatie van taal, gekoppeld aan starre denkwijzen kan tot een reeks van problemen leiden, waaronder het begripsmatig vat krijgen op het verstrijken van de tijd,” zegt The autism toolbox (gereedschapskist) “Als de leerling wordt gezegd ‘we stoppen om 10 uur’ verwacht hij of zij waarschijnlijk dat er precies op dat moment wordt gestopt. Net zo kan een vage tijdsaanduiding, zoals ‘dat doen we later’ angst oproepen omdat deze voor een kind met autisme geen betekenis heeft.”

Daar komt bij dat vestibulaire problemen (zie de 7 zintuigen de waarneming van tijd kunnen verstoren.
Daaraan kunnen we toevoegen dat het ordenen van activiteiten voor veel kinderen met autisme, los van problemen met tijd op zichzelf, al een groot probleem is.

De genoemde ‘Autisme gereedschapskist’ geeft diverse aanwijzingen aan leerkrachten ter vermindering van dit duidelijke risico van desoriëntatie. Hier gaat het, zoals steeds, om daarvoor met het bouwen en inrichten de nodige voorwaarden te scheppen. Een daarvan is in de woorden van McAllister & Maguire die daarbij jonge kinderen in het Speciaal Onderwijs voor ogen hebben, om
“Een voorziening te treffen voor de plaatsing van een visueel rooster op een daarvoor bestemde plaats in de klas.”
Ze leggen uit: “Dat is het referentiepunt in de klas dat de leerling helpt te begrijpen en zich voor te bereiden op wat er in de klas gebeurt. Daarom moet er aandacht aan de plaats ervan in de klas worden gegeven. Het moet een plek zijn waar de leerlingen gemakkelijk toegang toe hebben met voldoende ruimte eromheen om het makkelijk te kunnen vinden en herkennen. Het moet een positie hebben waar leerlingen die het komen raadplegen andere leerlingen in de buurt niet hinderen. Het visuele rooster zelf moet op een hoogte worden geplaatst waarop jonge kinderen het gemakkelijk kunnen lezen.”ijs

Een architect die veel met het Dr. Leo Kannerhuis heeft samengewerkt zegt nog:
“de belettering moet klein worden gehouden, zodat deze op wat grotere afstand geen aandacht vraagt,” waarmee hij bedoelt dat het rooster geraadpleegd moet kunnen worden door leerlingen die dat willen zonder dat anderen erdoor worden afgeleid.
De functie van zulke roosters is vooral om leerlingen de kans te geven zich op diverse activiteiten voor te bereiden en stress te verminderen. Het geeft ze tevens de gelegenheid om de benodigde spullen en hulpmiddelen tijdig bij elkaar te hebben.
Klokken die niet tikken of zoemen, strategisch binnen en buiten de klas geplaatst, kunnen aanzienlijk aan de nodige oriëntatie bijdragen.

De ‘autistische gereedschapskist’ doet de suggestie dat leerkrachten attenderingen (‘cues’) kunnen toevoegen waarmee duidelijk wordt aangegeven wanneer de wisseling van de lessen plaatsvindt en wanneer een bepaalde taak klaar moet zijn; jongere kinderen reageren goed op keukenwekkers en zandlopers. Er is bovendien een aantal wekkers in de handel voor leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften.

*
Kannerhuis

error: